سرطان پستان شایع‌ترین و مهمترین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته می‌شود و در میان زنان 35 تا 55 ساله شایع‌ترین علت مرگ محسوب می‌شود. در ایران سرطان پستان در زنان جوان‌تر (حداقل یک دهه زودتر از زنان در کشورهای پیشرفته) دیده می‌شود ولی متاسفانه بیماران وقتی مراجعه می‌کنند که بیماری به مراحل پیشرفته رسیده است. درد، تغییرات اندازه، ظهور و محو شدن ناگهانی توده پستان و متعدد بودن توده‌ها از ویژگی‌های این بیماری است. تشخیص این بیماری با معاینه و استفاده از روش‌های تصویربرداری امکان پذیراست.
تومورهای پستان:
هرگونه افزایش و تکثیر غیر طبیعی سلولی را تومور می‌گویند تومورهای پستان به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند.
الف- تومورهای خوش خیم: معمولا خودبه‌خود از بین می‌روند و اگر هم بیرون آورده نشوند عود نمی‌کنند. به بافت‌های مجاور و دیگر اعضای بدن انتشار نمی‌یابند. موارد ذیل تومورهای خوش خیم و شایع پستان هستند.
1- تغییرات فیبروکیستیک: شایع ترین بیماری پستان است. این تغییرات واکنش شدید و افزایش یافته بافت پستان به تغیییرات سطح هورمون‌های تخمدان است. میزان بروز این بیماری در زنان 20 تا 50 ساله که در دوره تولید مثل قرار دارند در حداکثر میزان خود می‌باشد. درد دوره‌ای پستان شایع‌ترین علامت است. درد معمولا دوطرفه بوده و درمرحله قبل از قاعدگی قابل توجه است.
2- فیبرو آدنوم: شایع‌ترین تومور خوش خیم پستان است. فیبرو آدنوم در تمام گروه‌های سنی ایجاد می‌شود ولی به طور عمده در زنان جوان 20 تا 35 ساله بروز می‌کند. در لمس، توده سفت با حدود صاف و مشخص و با قوام پلاستیکی است که متحرک است. بسیاری از این توده‌ها در هنگام کشف دو الی سه سانتی‌متر قطر دارند.
ب- تومورهای بدخیم یا سرطان پستان:
تومورهای بدخیم یا سرطان پستان مانند سایر سرطان‌ها از یک سلول شروع شده، به سرعت رشد و تکثیر پیدا می‌کنند. بافت‌ها و اعضای مجاور را مورد حمله قرار می‌دهند. سپس از طریق خون و لنف به سایر نقاط بدن انتشار پیدا می‌کنند.
عوامل مستعد کننده سرطان پستان:
-1 سن: احتمال بروز سرطان پستان با افزایش سن بالا می‌رود (بیشتر سنین بالای 50سالگی)
-2 سابقه خانوادگی: مهمترین عامل خطر در بروز سرطان پستان می‌باشد، به خصوص اگر سرطان پستان دو طرفه در فامیل درجه اول (مادر و خواهر) وجود داشته باشد.
-3 زود آغاز شدن قاعدگی در نوجوانی، دیر شروع شدن یائسگی (بعد از 55 سالگی)، وقوع اولین بارداری پس از 30 سالگی خطر ابتلا را بیشتر می‌کند.
-4 سابقه قرار گرفتن در معرض اشعه
-5 نداشتن زایمان
-6 سابقه سرطان‌های دیگر
-7 چاقی و مصرف چربی زیاد
از آنجایی که هرچه سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود درمان آن آسان‌تر و موفقیت آمیزتر خواهد بود، لذا بهتر است که زنان از علائمی که ممکن است در سرطان پستان ظاهر شود آگاهی کافی داشته باشند.
علائم شایع‌تر سرطان پستان:
1- تورم یا وجود توده در قسمتی از بافت پستان
2- احساس مبهمی از ناراحتی درد پستان بدون وجود واقعی
3- خارش و پوسته پوسته شدن نوک پستان
4- به داخل کشیده شدن نوک پستان
5- به هم خوردن شکل و انحناهای طبیعی پستان
6- بزرگ شدن گره‌های لنفاوی زیر بغل (درمراحل انتهایی)
7- خونریزی یا ترشح از نوک پستان
8- تورم بازو
9- هرگونه تغییر ظاهی جدید مانند: به وجود آمدن فرورفتگی، زخم، قرمزی، رگ‌های برجسته در پوست یا نوک پستان
پیشگیری:
1- معاینه توسط خود فرد، و معاینه توسط پزشک
2- متعادل نگه داشتن وزن بدن
3- استفاده از میوه‌ها و سبزی‌های تازه در وعده‌های غذایی
4- انجام مرتب ورزش و فعالیت‌های بدنی و دوری از کم تحرکی
5- در صورت استعمال دخانیات، ترک آن
6- دارا بودن سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات اولیه
راه‌های تشخیص زودرس:
معاینه ماهانه توسط خود فرد (مشاهده و لمس)
معاینه بالینی توسط پزشک
ماموگرافی
سونوگرافی
بیوپسی نیز در مراحل پیشرفته انجام می‌گیرد